© ?!

Unlu mutasavvif, Mevlananin bir nevi hocasi F. Attar'in (1120-1194) "Kusdili" adli eserini sizlerle paylasmak istedim. Simurg pesindeki kuslarin HiKaYe'si...

.. Gunlerden bir gun, dunyadaki butun kuslar bir araya gelirler. Toplanan kuslarin arasinda huthut, kumru, dudu, keklik, bulbul, sulun, uveyk, sahin ve digerleri vardir. Amaclari, padisahsiz hic bir ulke olmadigi dusuncesiyle, kendilerini yonetmek uzere bir padisah secmektir.

Huthut soze baslar ve Hz.Suleyman'in postacisi oldugunu belirttikten sonra; kuslarin Simurg adinda bir padisahlari oldugunu soyler. Ama, hic bir kusun haberlerinin olmadigini, herkesin padisahinin daima Simurg oldugunu belirtir. Ancak, binlerce nur ve zulmet perdelerinin arkasinda gizli oldugu icin bilinmedigini ve onun bize bizden yakin, bizimse uzak oldugumuzu anlatir. Simurg'u arayip bulmalari icin kendilerine kilavuzluk edecegini ilave edince; kuslarin hepsi de huthutun pesine takilip onu aramak icin yollara duserler.Kuslarin hepsi de Simurg'un sozu uzerine yola revan olurlar.

Ama, yol cok uzun ve menzil uzak oldugundan; kuslar yorulup hastalanirlar. Hepsi de, Simurg'u gormek istemelerine ragmen, huthutun yanina varinca kendilerince gecerli cesitli mazeretler soylemeye baslarlar.

Cunku, kuslarin gonullerinde yatan asil hedefleri cok daha basit ve dunyevî'dir (!) Ornek olarak, BüLbüL'ün istegi GüL; dudu kusunun arzuladigi ab-i hayat; tavuskusunun amaci cennet; kazin mazereti su; kekligin aradigi mucevher; humânin nefsi kibir ve gurur; doganin sevdasi mevki ve iktidar; uveykin ihtirasi deniz; puhu kusunun aradigi viranelerdeki define; kuyruksalanin mazereti zaafiyeti dolayisiyla aradigi kuyudaki Yûsuf; butun digerlerinin de baska baska ozur ve bahanelerdir.

Bu mazeretleri dinleyen huthut, hepsine ayri ayri, dogru, inandirici ve ikna edici cevaplar verir. Simurg'un olaganustu ozelliklerini ve guzelliklerini anlatir.

Huthut soz alir ve sunlari soyler. Soyledikleri, ayna ve gonul acisindan ilginctir: "Simurg, apacik meydanda olmasaydi hic golgesi olur muydu? Simurg gizli olsaydi hic âleme golgesi vurur muydu? Burada golgesi gorunen her sey, once orada meydana cikar gorunur. Simurg'u gorecek gozun yoksa, gonlun ayna gibi aydin degil demektir. Kimsede o guzelligi gorecek goz yok; guzelliginden sabrimiz, takatimiz kalmadi. Onun guzelligiyle ask oyununa girismek mumkun degil. O, yuce lûtfuyla bir ayna icad etti. O ayna gonuldur; gonule bak da, onun yuzunu gonulde gor!"

Huthutun bu soylediklerine ikna olan kuslar, yine onun rehberliginde Simurg'u aramak icin yola koyulurlar. Ama, yol, yine uzun ve zahmetli, menzil uzaktir..

Yolda hastalanan veya bitkin dusen kuslar cesitli bahaneler, mazeretler ileri surerler. Bunlarin arasinda, nefsanî arzular, servet istekleri, ayrildigi koskunu ozlemesi, geride biraktigi sevgilisinin hasretine dayanamamak, olum korkusu, umitsizlik, seriat korkusu, pislik endisesi, himmet, vefa, kuskunluk, kibir, ferahlik arzusu, kararsizlik, hediye goturmek dilegi gibi hususlarla; bir kusun sordugu 'daha ne kadar yol gidilecegi' sorusu vardir.

Huthut hepsine, bikip usanmadan tatminkâr cevaplar verir ve daha onlerinde asmalari gereken 'yedi vadi' bulundugunu soyler. Ancak, bu yedi vadiyi astiktan sonra Simurg'a ulasabileceklerdir. Huthutun soyledigi, yedi vadi sunlardir.

VADILER - MERHALELER
1.Vadi - Istek
2.Vadi - Ask
3.Vadi - Marifet
4.Vadi - Istigna
5.Vadi - Vahdet
6.Vadi - Hayret
7.Vadi - Yokluk (Fenâ)

Kuslar gayrete gelip tekrar yola duserler..

Ama, pek cogu, ya yem istegi ile bir yerlere dalip kaybolur, ya ac susuz can verir, ya yollarda kaybolur, ya denizlerde bogulur, ya yuce daglarýn tepesinde can verir, ya gunesten kavrulur, ya vahsi hayvanlara yem olur, ya agir hastalýilarla geride kalir, ya kendisini bir eglenceye kaptirip kafileden ayrilir. Bu sayilan engellerin hepsi de Hakikât yolundaki zulmet ve NUR hicaplaridir.

Bu hicaplardan sadece otuz kus gecer.

Butun vadileri asarak menzil-i maksudlarina yorgun ve bitkin bir halde uzanan bu kuslar, rastladiklari kisiye kendilerine padisah yapmak icin aradiklari Simurg'u sorarlar.

Simurg tarafindan bir gorevli gelir.. Gorevli, otuz kusun ayri ayri hepsine birer yazi verip okumalarini ister. Yazilarda, otuz kusun yolculuk sirasinda birer birer baslarina gelenler ve butun yaptiklari yazilidir. Bu sirada, Simurg tecelli eder.

Fakat, otuz kus, tecelli edenin bizzat kendileri oldugunu; yani, Simurg'un mânâ bakimindan otuz kustan ibaret olduklarini gorup sasirirlar. Cunku, kendilerini Simurg olarak gormuslerdir. Kuslar Simurg, Simurg da kuslardir.

Bu sirada Simurg'dan ses gelir: "Siz buraya otuz kus geldiniz, otuz kus gorundunuz. Daha fazla veya daha az gelseydiniz o kadar gorunurdunuz. Cunku, burasi bir aynadir!"

Hasili, otuz kus, Simurg'un kendileri oldugunu anlayinca; artik, ortada, ne yolcu kalir, ne yol, ne de kilavuz... Cunku, hepsi BIR'dir. Ayni, asikla, masukun ASK'ta; habible, mahbubun muhabbette; sacidle, mescudun secdede; bir olmasi gibi..

Aradan zaman gecer, 'fenâda kaybolan kuslar yeniden bekâya donup', yokluktan varliga ererler! (Kusdili - Mantiku't-Tayr veya Mantik Al-Tayr)


Bunun üzerine bugün baska bir sayfada bir yaziyla karsilastim biraz kisaltarak bu yazinin altina eklemek istiyorum.

Diyor ki Tamer Ayan 27.04.2002 tarihli yazisinda;
"Attar, Kusdili ya da Kuslar Meclisi olarak bilinen bu mesnevî tarzi eserinde,tasavvufun Vahdet-i Vücûd anlayisini anlatir. Eserde cok zengin bir sembolik dil kullanilmis. Kuslar, "Hakikât Yolunun Yolcuları" ve Simurg, "Hakikât" olarak tanimlanir. Hüthüt adli kus onlarin önderleri, kilavuzlari, yani mürsitleridir. Aradiklari Simurg adli efsanevî kus, Allah'in zuhûr ve taayyünüdür.

İnsan ömrünün engebelerine esdeger merdiven basamaklarini cikabilmek ve sonunda ancak cok az kisinin hedefine ulasabilmesi seklinde düsünülebilir. Bunlar, tekamül merdiveninin, İstek'ten Fenâ'ya dogru cikan basamaklaridir. Aciklandigi gibi kuslarin bazilari; Fenâ'dan daha ileri gide­rek Fenâ'nin da Fenâ'sini yani Bekâ'yi idrak eder. Sembolik evrende terk etme yegâne kemalât yoludur.

.. Bir vadiden öteki vadiye sirayla gecilerek olgunlasmak seklinde kus'larla temsil edilen ilginc bir örnegidir.."

Vadiler cok.. Fena müptelalikta yapabiliyor ;o) Sirayla bir öteki vadiye.. Ve durmadan olgunlasacak ruh'umuz. Sevgi, sabir, Isik ve ASK dolu güzel vadiler ve vadi gecisleri.. ASK Olsun!!